Handleiding voor ouders/verzorgers van kinderen met faalangst.

Als ouder wil je je kinderen het liefst behoeden voor alles wat negatief is. Je houdt een hele tijd hun hand vast, maar op een gegeven moment gaan ze dingen doen zonder jou. Je hoort hoe het was op school. Op het dansclubje. Turnclubje. En je moet er maar op vertrouwen dat je kind in goede handen is. En dat je kind zelf mondig genoeg is om zichzelf te redden.

Kinderen moeten veel. Er zijn meer dan genoeg signalen dat kinderen inmiddels vanaf de kleuterklas chronisch overvraagd worden. Met één van de directe gevolgen daarvan krijg ik veel te maken: faalangst.

Faalangst ontstaat wanneer het oer-gedeelte van ons brein besluit dat niet voldoen – falen – direct levensgevaar betekent. Dat kan ontstaan door een traumatische ervaring, zoals uitgelachen worden op het schoolplein om iets wat je met de beste bedoelingen deed of zei. Maar ook door de druk die van buitenaf op je gelegd wordt.

Neem cito-toetsen. Er zal geen leerkracht zijn die kinderen daar bang voor maakt. Althans, dat is niet wat ik aan feedback van mijn faalangst-cliënten krijg. Leerkrachten lijken er veel nadruk op te leggen dat die cito maar een momentopname is en dat er veel meer factoren zijn die bepalen waar je straks terecht komt.

Leerlingen onderling is een heel ander verhaal. Ze maken elkaar wijs dat je eigenlijk al verdoemd bent als je VMBO getest wordt. Wát een druk!!

Kinderen zijn totaal egocentrisch en nog niet bezig met wat een opmerking of aktie doet met een ander. Dat is logisch. Het jonge leven is uit op één ding: groter groeien. Met voldoende voedsel. Alle aandacht voor hem/haar. En op die manier zoveel mogelijk kans om sterk groot te worden om hoog in de stam-rangorde terecht te komen. Dat is heel oer en heel logisch en heeft niks te maken met kwade bedoelingen. Zo werkt het kinderbrein.

Ben jij als kind gevoelig voor dat meetlint waarmee jij steeds met anderen vergeleken wordt, dan is dat een traumatische ervaring. En traumatische ervaringen branden zichzelf in ons oer-brein. Dan wordt dat meetlint ineens levensbedreigend.

Natuurlijk. Je verstand vertelt je echt wel dat het onzin is. Je omgeving vertelt je dat het onzin is. Mensen die van je houden doen juist hun best het tegendeel te bewijzen. Om jou te overtuigen dat je echt wel de moeite waard bent en dat dat gevaar er niet echt is.

Ze winnen het NOOIT van het oer-brein. Levensgevaar is levensgevaar. Dat is oer. Niet gebaseerd op verstand maar puur op overleven. Superhandig wanneer je weg moet springen voor die leeuw achter je. Of wat meer hedentijds: die rijdende auto. Niet handig als je in de klas zit met je hartslag op 180 en zwetende handen en een misselijk gevoel en knallende koppijn.

(wil je meer weten over dat oer-brein, dan kun je googlen op ‘fff reaktie’ en ‘amygdala’.)

Wat je als ouder kunt doen om een kind met faalangst te helpen:

  • Maak uitsluitend gefundeerde complimenten. Complimenten met als bedoeling je kind zich beter te laten voelen werken averechts. Mensen met faalangst leggen hun eigen prestaties langs een héél strikt meetlint. Ze weten echt zelf wanneer iets niet zo goed was. Zeggen dat dat wél heel goed was, maakt vooral dat je kind zich niet serieus genomen voelt. Heb het in zo’n geval liever over het gevoel dat iemand aan een aktie heeft overgehouden. Ergens niet tevreden over zijn is een legitiem gevoel. Ookal heb je er als ouder wél van genoten. Of ben je wél trots. Dat mag je overigens best uiten. Maar presenteer jouw ouderlijk gevoel niet als feit. Je kind kan zich er heel anders over voelen. Vervang ‘dat WAS hartstikke goed’ door ‘Ik heb genoten’.
  • Relativeren mag. Als je kind zich zorgen maakt over een proefwerk zijn de volgende vragen mogelijk behulpzaam: ‘Heb je je goed voorbereid?’ (verdeeld over een aantal dagen de stof doorgenomen en het huiswerk bijgehouden) ‘Zorg je goed voor jezelf?’ (na een hele avond chips en cola presteer je anders dan wanneer je voor gezondere dingen kiest en op tijd naar bed gaat. Ook pauzeren en een stukje met de hond wandelen in plaats van vijf uur achter elkaar stressen over je proefwerk hoort bij goed voor jezelf zorgen) ‘Heb je gedaan wat je kon?’ (meer dan je best kun je namelijk niet doen) → Dan is het gewoon goed. Krijg je dan alsnog een onvoldoende, dan draait de wereld nog steeds door.
  • Bij serieuze gevolgen van faalangst is een vorm van therapie onvermijdelijk. Op scholen wordt vaak een faalangsttraject afgelegd. Een psycholoog kan helpen. Ikzelf mix een aantal alternatieve therapieën (Quantum Touch, mindfulness en Sensi-therapie) met westerse (cognitieve) therapie. Ik gebruik muziek en zingen om bedreigende situaties na te bootsen en dicht bij de emotie te komen, om mijn cliënten op deze manier te laten analyseren wat er precies gebeurt en hoe je daarmee omgaat. Met al hele positieve resultaten.
  • Ben NOOIT bang om hulp te vragen. Dat kan al door met een docent/leerkracht te gaan praten. Communiceren is zó belangrijk!

Onderschat voeding niet! Voorál suiker! Bij teveel suikerinname (en daar hoort een boterham met chocopasta bij het ontbijt ook bij, of een bordje cornflakes met suiker) stijgt de suikerspiegel in het bloed snel. Ons lichaam maakt daar meteen korte metten mee door insuline af te geven. De suikerspiegel daalt zo ook weer snel. Bij een bepaalde ondergrens is het lichaam wéér heel handig: met behulp van een puf adrenaline wordt snel wat suiker vrijgemaakt –> suikerspiegel stijgt snel en het proces herhaalt zich.

Een te hoge suikerspiegel geeft een stressgevoel. Bij een te lage suikerspiegel maakt de vrijgekomen adrenaline ook dat je een stressgevoel ervaart. Welke weer gevolgd wordt door een hoge suikerspiegel. Stress dus!

Zorg voor langdurige suikers in de vorm van volkoren brood met hartig beleg en zoet in de vorm van appelstroop. Geen snoepgoed op de boterham in de vorm van hagelslag, chocopasta etc.. Tussendoor ook verantwoord eten en ook regelmatig iets tussendoor. Drink water en thee en vermijd koffie en frisdrank. Energydrank is helemáál uit den boze!! Zo blijft de suikerspiegel binnen de marges en ervaar je minder voedings-stress: puur lichamelijke stress, welke NIKS met faalangst te maken heeft! Dus totaal onnodig is!

Heel veel succes en blijf communiceren. Stel vragen en ben duidelijk.

Petra.